Het gebruik van kunstmatige intelligentie of artificial intelligence (AI) is in opkomst. Mogelijk heb je er zelf ook al iets over gehoord, gelezen of zelfs gebruik van gemaakt, en doen namen als ChatGPT, Midjourney en Dall-E een belletje rinkelen. Deze technologie maakt een hoop mogelijk: denk aan klantenservice-chats die je verder helpen met een vraag, of het krijgen van specifiek op jou gerichte aanbevelingen voor een film op Netflix, maar ook het schrijven van teksten of het creëren van afbeeldingen. Die laatste mogelijkheden zijn voor jou als auteur relevant en roepen mogelijk ook vragen bij je op. Wat zijn de mogelijkheden van AI, en waar liggen de grenzen?
Als uitgeverij zien wij het schrijfproces als een ambacht dat gedreven wordt door passie voor schrijven, door creativiteit, originaliteit en eigen input van de auteur. Wij maken ons hard voor het uitgeven van authentieke en unieke verhalen, waar jij als auteur hard aan gewerkt hebt. Aan het schrijven van jouw manuscript is een hoop vooraf gegaan: het begint met een idee, dat langzaamaan vorm heeft gekregen en uiteindelijk na uren typen, herformuleren, schrappen en misschien ook wel peinzend voor je uit staren, een écht manuscript is geworden. Als auteur leg jij altijd iets van jezelf in jouw boek, wat het genre, de doelgroep of de boodschap van je boek ook is. Wij waarderen dit zeer menselijke aspect van het schrijfproces en werken dan ook met trots aan een boek dat zich kenmerkt door jouw eigen verbeelding, ervaringen, inventiviteit en stem.
Als auteur ben je binnen ons concept volledig zelf verantwoordelijk voor het aanleveren van en draag je alle verantwoordelijkheid voor (het verkrijgen van) de rechten van de tekst, foto’s en illustraties. Je verklaart dat het werk, inclusief de eventueel erin opgenomen foto's en/of andere illustraties oorspronkelijk is en publicatie daarvan geen plagiaat oplevert. Dat wil zeggen dat jij als enige het exclusieve en volledige auteursrecht op het werk bezit en dat jij met het werk geen rechten van derden schendt. Het is wel toegestaan om met goedkeuring van de rechthebbende eigenaar werk van iemand anders te gebruiken.
Bovenstaande verantwoordelijkheid schuurt al snel met het inzetten van AI voor het schrijven van teksten of om afbeeldingen te creëren. Het roept belangrijke vragen op over de authenticiteit van deze teksten.
Gebruik je AI om delen van je manuscript voor je te schrijven – een passage, een gedicht, een hoofdstuk – dan begeef je je als auteur in een grijs gebied. Onder de huidige wet- en regelgeving omtrent het auteursrecht is het van belang dat jouw werk origineel is, en enkel door jouzelf is gemaakt. Wanneer je AI gebruikt voor het genereren van teksten in jouw manuscript, wordt het lastiger om te bepalen wie de maker is van jouw manuscript. Je werkt immers samen met een AI-algoritme, dat ook weer gebaseerd is op input van anderen. Zodra het lastiger wordt om aan te tonen in hoeverre jouw manuscript enkel van jouzelf is, loop je als auteur meer en meer risico. Als uitgeverij willen we je daarvoor behoeden*. Daarom geven wij onze auteurs ook mee om geen gebruik te maken van AI bij het genereren van teksten.
Je kunt AI als een hulpmiddel gebruiken om inspiratie op te doen voor je boek, maar zorg er altijd voor dat je zelf de tekst schrijft en je alleen laat inspireren. Zo kan AI met je meedenken over effectieve subtitel voor jouw boek, of kan het een toepasselijke naam voor jouw personage genereren. Je kunt ook informatie opvragen door middel van AI, maar controleer dan altijd zelf of de informatie klopt; de gegeven informatie is niet altijd accuraat.
Manuscripten die al dan niet volledig gegenereerd zijn door middel van AI leiden naar ons inzicht tot uniformiteit en het gebrek aan een eigen stem in boeken, en zullen wij dan ook niet accepteren.
We hebben ons in deze post vooral gericht op tekst, maar voor afbeeldingen geldt eigenlijk hetzelfde. Je kunt met AI op een eenvoudige manier je boek verfraaien met gecreëerde AI-afbeeldingen. Echter gelden hiervoor dezelfde regels en beperkingen: je moet kunnen aantonen dat je voldoende eigen inbreng hebt geleverd voor de creatie. Wat 'voldoende' creatieve inbreng is en hoe je het moet documenteren is alleen (nog) niet vastgelegd. Bovendien kan door de vraagstelling de output zo sterk overeenkomen met beschermd werk dat gebruik een inbreuk oplevert op auteursrechten, waarvoor jij aansprakelijk bent. Daarom geven wij onze auteurs ook mee geen gebruik te maken van AI voor afbeeldingen en illustraties in het binnenwerk.
* Wij doen niet aan plagiaatcontrole of controleren niet op gebruik van AI. Je ondertekent in het contract dat jij de bedenker en enige rechthebbende bent van deze tekst en afbeeldingen. Je bent en blijft zelf volledig verantwoordelijk voor je werk. Het is dan ook verstandig om voorzichtig om te gaan met het gebruik van AI.
Heb je vragen over het gebruik van AI? Neem gerust contact met ons op.