Terugval
Getekend voor het leven

Was het een raadsel, eerder een mysterie dat Douwe Engelsma in zijn ban hield? Samen met de rechercheur Falk Padric, zijn petekind, ging hij op onderzoek uit. Hun inspanning bracht hen bij de familie en de terloops opgedoken personen in de moordzaak Fleur Herne. Een ding hadden die personen gemeen, door de verschrikkingen uit het verleden waren ze voor het leven getekend.

Ton Dijkstra (1952) heeft in zijn thriller Loofgang de impact van het verleden op het heden aan bod laten komen. Het verleden liet zich gelden. Geboeid door de overlevering van de generaties die twee wereldoorlogen hebben meegemaakt, schetst hij in de roman Terugval hoe het geweest moest zijn om in hun tijd, onder die omstandigheden te kunnen overleven en door te gaan.

De vrolijk aandoende affiches van het circus vielen bij de omgeving in het niet. Een zee van vlaggen domineerde het straatbeeld. In het midden van iedere rode vlag was een rond wit veld met daarin een zwart hakenkruis. Overweldigend dat was het wel, maar de sfeer was verre van feestelijk. Eerder grimmig. De straten waren vol met marcherende en zingende mensen. Hun strijdliederen waren tot in de huizen te horen. Zelfs de kinderen deden mee, allen gekleed in uniform en strak in het gelid.

De bonte stoet met wagens rolde de stad binnen. De mensen van het circus waren stil en bedrukt. Waar waren de dagen van weleer? Geen vriendelijke intocht dit keer maar geërgerde, eerder hatelijke blikken van toevallige voorbijgangers. Niemand bleef staan om naar de stoet te kijken. Aan de rand van de stad had een zich zeer belangrijk voelende ambtenaar hen opgewacht. Hij zou wel aanwijzen waar ze konden staan. De door hen te nemen route ging door afgelegen straten. Ze kwamen dan als vanzelf uit bij vervallen en verlaten fabrieken. Daar bij de bosrand was een kaal en verwaarloosd veld dat voor hen goed genoeg was. Of er wel of geen faciliteiten voor mens en dier aanwezig waren, was hun eigen zaak.
De beambte zei dat hij wel langs zou komen als alles op zijn plaats stond. Dan kon hij met hen de regels doornemen waaraan ze zich bij hun voorstelling moesten houden.
Rond een uur of elf zagen ze de ambtenaar weer, nu vergezeld door een magere man met een spits gezicht en strak achterovergekamd haar. Een onsympathiek heerschap gekleed in een grijs uniform. Op de beide punten van zijn kraag was een embleem genaaid waarop een dubbele S in runentekens was te zien.