M.R. Soldaat voor Oranje
Mijn oom, mijn held in Indië

Praten over de Indonesische oorlog was jarenlang een taboe. Na zeventig jaar kan Math Ritterbeeks echter alle gebeurtenissen nog tot in detail navertellen aan zijn neef Math Hendrix, die ze voor hem op papier uitwerkt. De ervaringen van Ritterbeeks geven de lezer een beeld van de destijds gehanteerde democratie, de drang om vrijheid, het belang van het kapitaal, (koloniaal) machtsmisbruik, de interne Indonesische strijd, de cultuurverschillen, de extreme islamitische opstelling, de dubieuze Nederlandse inzet en het rechtvaardigheidsgevoel dat hij en zijn kameraden er ook voor de plaatselijke bevolking waren.

Math Hendrix is gedreven door de ervaringen die zijn oom, Math Ritterbeeks, heeft gehad tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd en de gevolgen die deze oorlog voor zijn oom hebben gehad. Zijn oom heeft hem overtuigd dat het voeren van oorlog zinloos is en dat het kapitale belang vaak een doorslaggevende factor is.

We schrijven 1943. De Duitsers hadden het in Nederland voor het zeggen. Mijn oom kreeg op achttienjarige leeftijd een oproep om naar het arbeidskamp te gaan. Niemand haalde het in zijn hoofd om dat te weigeren. In een brief heeft hij nog aangevoerd dat hij onmisbaar was op de boerderij. Het mocht niet baten. Alleen mijnwerkers, werden van deze arbeidsdienst uitgezonderd. Andere uitzonderingen waren er niet. Hij moest zes maanden lang naar het arbeidskamp in Heemsen bij Hardenberg in de provincie Overijssel. Vrije dagen waren er niet bij; onafgebroken is hij er zes maanden geweest. In het kamp stonden vijf of zes barakken in een cirkel; er hing een vijandige sfeer. De officieren waren allemaal Nederlanders en hadden een betere huisvesting.
De opgeroepen arbeiders hadden niets in te brengen. Ze moesten maar doen wat hun opgedragen werd en verder hun mond houden. Ze voelden zich gegijzeld en voerden dus maar hun opdrachten uit. In het arbeidskamp hebben ze veel ellende gekend en honger geleden. Ze moesten hard werken en kregen nauwelijks voldoende te eten. De koks maakten minimale maaltijden klaar die dan werden uitgedeeld. Buiten de barakken stond een houten kist waarin afval werd gegooid en daar haalde mijn oom rauwe aardappelen of resten van groente uit die in de kist waren gedropt. De rauwe aardappelen smaakten erg bitter en de restjes wortelen en kool die uit de kist werden gevist, at hij op om zijn honger te stillen. Een jongen uit Brabant liet pakketjes met boterhammen komen en hij ruilde met hem een boterham voor vijf pakjes sigaretten. De drang om iets extra’s te kunnen eten, was wel erg groot.
Samen met Felix en een arbeider uit Amby verlieten ze als het even kon, het kamp. Zo kwamen ze toevallig een vrouw tegen, die een kind bij zich had. Op de een of andere manier had deze vrouw met hen te doen en nodigde hen uit om bij haar thuis brood te komen eten. Dat aanbod namen ze maar al te graag aan. De ouders van Math stuurden pakketten die door de kampleiding volledig werden geplunderd. Zo ontstond het idee om de pakketten naar deze vrouw te sturen: zo gezegd, zo gedaan. Vanaf dat moment kregen ze stroop op de boterhammen. Mijn oom is deze familie altijd dankbaar gebleven en bleef met haar corresponderen.