Er was eens...
Amber kijkt terug

Amber erft van haar oma een boek dat zich afspeelt in haar geboortejaar 2015 en dat het verhaal vertelt van Merel, die nee moet leren zeggen. Als ze het gaat lezen, realiseert ze zich hoeveel er sinds die tijd is veranderd. Ze verbaast zich erover dat zo weinig mensen die veranderingen aan zagen komen. Het boek roept bij Amber geen weemoed op. Er komen heel andere emoties los.

Christa Florschütz gaf zichzelf, in het jaar dat ze 60 werd, twee maanden onbetaald verlof cadeau en begon met schrijven. In de zomermaanden van 2014 legde ze de basis voor een verhaal over twee vrouwen die heel verschillend in het leven staan. Dat thema keerde al 15 jaar steeds opnieuw terug in haar gedachten en het werd tijd om daar vorm aan te geven. In haar werk als duurzaamheidsanalist las Christa veel over klimaatverandering en de gevolgen daarvan voor onze toekomst. Dit inspireerde haar in 2018 tot het schrijven van een nieuw verhaal, dat vanuit die toekomst terugkijkt op het dagelijkse leven van vandaag. Dit tweede verhaal kwam pas af nadat ze in 2019 met vervroegd pensioen ging. De twee verhalen komen samen in dit boek.

Ik kijk opnieuw in de box. ‘Boeken?’ vraag ik, terwijl ik er een uitpak. ‘Hard copies?’

‘Ja, ik weet dat jij alleen digitaal leest. Maar deze boeken hielpen oma om de jongere generatie beter te begrijpen. Mijn generatie. En ik dacht dat jij het misschien leuk vindt om iets te lezen dat zich in je geboortejaar afspeelt. Het gaat ook over iemand van jouw leeftijd.’

‘Zou het niet digitaal te krijgen zijn?’

‘Dat weet ik niet. Maar als het er wel is, dan zou je het waarschijnlijk nooit hebben uitgekozen. Tenzij je erg in die tijd geïnteresseerd bent. Zie het als een suggestie.’

Als ik de boeken uit de box heb gehaald wordt een verpakking zichtbaar waarop in sierlijke letters ‘Felice’ staat. Ik houd even mijn adem in en kijk mijn moeder aan.

‘Had ze die kat nog?’

‘Ja!’ antwoordt mijn moeder triomfantelijk. Ze heeft me toch nog weten te verrassen.

Een half uur later, nadat ik het gesprek met mijn moeder heb afgesloten, kijk ik om me heen naar de erfenis van mijn oma. Het benauwt me. Ik hecht niet aan spullen, ze zijn vervangbaar. Mijn ideaal is dat ik, als ik op reis ga, alleen maar wat kleren hoef in te pakken. De inventaris gaat dan terug naar de Spullenbank, waar ik het meeste ook vandaan heb. Daar wordt alles schoongemaakt, zo nodig gerepareerd en klaargezet voor de volgende gebruiker. Alleen de dingen die echt niet meer bruikbaar zijn gaan naar het recyclestation.

Toch besluit ik het servies te houden totdat mijn ouders weer een keer op bezoek zijn geweest, om mijn goede wil te tonen. Dan kan het daarna weg. Voor de fotoboeken heb ik geen ruimte, bovendien heb ik de foto’s digitaal. Omdat het lang geleden is dat ik ernaar heb gekeken, blader ik nog even door het boek van 2017. In dat jaar werd mijn broer Maarten geboren en die is dan ook op veel foto’s terug te vinden. Ik zie ook een foto waarop ik bij oma op schoot in het eerste boek zit te kijken. Volgens de verhalen was dat een vast ritueel. Ik vond het kennelijk fascinerend om mezelf op foto’s terug te zien.

Ineens valt me iets op. Ik vraag Trix om een foto in het archief op te zoeken en op het digitale prikbord te zetten. De volgende keer dat ik mijn moeder spreek zal ik haar ernaar vragen.

Ik leg de fotoboeken bij de voordeur, samen met de opgevouwen box. Mijn oude handdoeken stop ik in een linnen zak voor gebruikt textiel en leg ze erbij. Morgenochtend breng ik dit allemaal naar de keuken die ik met negen andere condo’s deel. Daar haalt de retourdienst het op.

Ik pak het bovenste boek op, dat als titel Merel zegt nee heeft. In het colofon zie ik dat het inderdaad in 2015 is uitgegeven. Op de achterkant staat een korte beschrijving: “Merel wil zich bewijzen in haar eerste baan. Onder invloed van de bedrijfscultuur en de charismatische directeur geeft ze alles wat ze heeft en komt daardoor in een burn-out terecht. Met de hulp van een coach krijgt ze inzicht in de oorzaken daarvan en gaat ze op zoek naar een nieuwe balans. Tijdens de lange zomer dat ze thuis is, sluit ze vriendschap met de veel oudere Anneke en maakt kennis met een heel andere levensstijl.”

Mijn moeder heeft gelijk, op grond van deze samenvatting zou ik het boek nooit hebben uitgezocht. Ik lees het liefst verhalen die zich afspelen in een andere wereld, waar ik me helemaal in kan verliezen en de problemen van deze wereld even achter me kan laten.