Samenvatting
Weinig mensen weten wat arbeiders in het verleden hebben moeten doorstaan en wat er allemaal gebeurd is om tot de verbeterde arbeidsomstandigheden in 1930 te komen. In dit informatieve boek komt deze geschiedenis tot leven en wordt stilgestaan bij allerlei (veiligheids)ontwikkelingen in verschillende bedrijfstakken, bedrijven en de wetgeving. Het is interessant om te lezen over de vooruitgang van de hygiëne en de (bedrijfs)gezondheidszorg.
Wees niet bang dat het een wetenschappelijk boek is met veel opsommingen en moeilijke termen. Het is integendeel vermakelijk en leerzaam en afgewisseld met een aantal verrassende wetenswaardigheidjes.
U zult ervaren dat de uitdrukking “vroeger was alles beter”, niet opgaat. Niettemin kunt u overeenkomsten ontdekken met de huidige tijd.
Over de auteur
Willem Jan Wiers is in 1954 geboren in het Groningse Veendam. Hij woont nu met zijn vrouw in Dronten. Als veiligheidskundige heeft hij meer dan 25 jaar ervaring op vele projecten. Op een van die projecten beweerde een collega dat zijn aannemer altijd veilig werkte. Willem Jan betwijfelde dat en probeerde het uit te zoeken. Zo heeft hij in de loop der jaren een historisch veiligheidsarchief opgebouwd. Hieruit ontstond het idee voor dit boek, een historische reis door de veiligheid.
Inkijk
Eén van de vragen die een inspecteur van de enquête moest stellen aan een fabriekseigenaar, was: “Wat doet u als er een (dodelijk) ongeval plaatsvindt, waarbij de getroffene zich op een plaats bevond waar hij niet hoorde te zijn of wat niet zijn werkplek was?” Het antwoord was meestal dat dit incident werd afgedaan als eigen schuld. Eigen schuld kwam vaker voor als antwoord in de enquête, zodat de eigenaar niet verantwoordelijk gehouden werd.
Als er gevraagd werd of er ergens ook jongelingen van bijvoorbeeld twaalf, veertien of zestien jaar werkten, kon de inspecteur daar geen antwoord op geven, want hij had geen opdracht gekregen om daar op te letten en wist het dus niet. Maar de getuigenissen voor de commissie, vaak afgezwakt omdat mensen bang waren om op een zwarte lijst te komen, schetsten een verschrikkelijk beeld. Artsen verklaarden hoezeer kinderen vergroeid en verminkt raakten door het zware werk. Een ingenieur uit een fabriek verklaarde dat hij zich wel eens afvroeg hoe mensen het volhielden om in de fabrieken te werken. Er werd getuigd over de vele doden in een sal ammoniakfabriek en het zouden er nog meer zijn als collega’s de bewustelozen niet naar buiten droegen om bij te komen. Die fabriek stond bekend als de ‘zere ogen fabriek’ en zodra je blind werd, werd je ontslagen en had je geen rode cent meer. Arbeiders die lange diensten draaiden moesten zelf eten meenemen. Ze kregen alleen gratis water. Bij een drukkerij kregen de leerjongens wel gratis melk, om te voorkomen dat ze overleden waren aan loodvergiftiging voordat ze het vak geleerd hadden.
Veel arbeiders stierven als ze tussen de dertig en veertig jaar oud waren. Ongelukken en bedrijfsongevallen waren normaal en de schuld van het slachtoffer.
