Verkiezingen in een democratie: het moet niet gekker worden

“Dit boek van Wim Lanfermeijer bevat een spannende worsteling: hoe (terecht) superkritisch te zijn op de hedendaagse gevestigde politiek, zonder in populisme te vervallen’’.
- René Cuperus
publicist, columnist de Volkskrant

We botsen op de limieten van het systeem.
Het nationaal-populisme anno 21ste eeuw is een gecultiveerde en daarmee geëvolueerde vorm van het nationaalsocialisme van de 20ste eeuw.
Verdacht worden van criminele activiteiten is voor een groot deel van de kiezers een positieve kwalificatie.
Raadslid (Den Haag) Arnoud van Doorn: “Alle tegenstanders van de islam moeten vernietigd worden.”
De kiezer stemde een zooitje ongeregeld het parlement in.
De toeslagenaffaire is geen bedrijfsongeluk; het systeem faalt.

Wim Lanfermeijer is zijn hele leven actief geweest in de politiek. Als tiener werd hij lid van de Jonge Socialisten, de jongerenafdeling in de PvdA. Hij heeft allerlei functies binnen die partij bekleed. Landelijke politieke ambities en bekendheid hebben hem nooit getrokken, hij is meer een man van de analyse, de ideeën en de organisatie. Wim kon zich niet, evenals vele (bekende) PvdA-ers, verenigen met het beleid dat de PvdA ging voeren onder en na het paarse kabinet (Kok) en hij richtte daarom rond 2008 de Rooie Veren op, een interne beweging binnen de PvdA met als doel de partij van koers te laten veranderen. Wim heeft het congres toegesproken en lezingen in afdelingen gehouden. De leden waren enthousiast. Maar de PvdA-top wilde niets van ideologische discussies weten en stapte in Rutte II, hetgeen de PvdA heeft weggevaagd. Net zoals zeventigduizend leden heeft Wim toen zijn lidmaatschap na 33 jaar opgezegd. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en Wim zet zijn bevlogenheid voort, maar nu met zijn pen. Onlangs heeft hij de partij Sociaal & Groen opgericht (de Nieuwe Sociaaldemocraten) waar hij zijn visionaire ideeën in de praktijk wil brengen. Dit boek is een eerste aanzet.

De oorlogszuchtige dictator Napoleon genoot grote steun van de bevolking en vooral van het leger, terwijl het volk kort daarvoor (1789) in een bloedige vrijheidsstrijd het absolutisme van zich had afgeschud en een kraamkamer had ingericht voor een democratische bestuursvorm. De Verklaring van de rechten van de mens en de burger (‘Déclaration des droits de l'homme et du citoyen”) is een tekst over grondrechten en democratie die in augustus 1789 is aangenomen door de Nationale Grondwetgevende Vergadering tijdens de Franse Revolutie. Zelfs na zijn eerste verbanning (naar Elba) kreeg Napoleon het merendeel van de bevolking achter zich. Hoe is het mogelijk dat de door het volk bevochten vrijheid vrijwillig weer uit handen geeft aan een dictator met oorlog voeren als hobby?


Onze samenlevingen zijn door de eeuwen heen ingericht naar een op eigenbelang en machtsverwerving gestoeld model. Toen pas na WOI, ca. 2500 jaar na de eerste Griekse modellen, schoorvoetend in de westerse landen de democratie als een nieuwe bestuursvorm werd geïntroduceerd (algemeen kiesrecht, Weimar Republiek), kregen andere dan sterk conservatief-kapitalistische krachten een kans, zoals links georiënteerde partijen (Sociaaldemocraten, one-issue gerichte protestbewegingen, Groenen). Ten tijde van het hoogkapitalisme met zijn ‘laisser-faire’-politiek werden de schadelijke kanten van het kapitalisme schrijnend duidelijk. Meedogenloze uitbuiting en onderdrukking bleken de pijlers van het kapitalisme met armoede tot gevolg. In die context was de ontwikkeling en opkomst van het socialisme en communisme onvermijdelijk. Logischerwijs zouden deze stromingen het kapitalisme ten grave hebben moeten dragen, maar de arbeider en modale middenklasser waren kennelijk niet overtuigd. Of is ‘overtuiging’ niet het juiste woord? Het dominerende kapitalisme is, hand in hand met een rechts-conservatieve politiek, daarom nooit verdwenen