Causaliteit en Tijd
een bedrieglijke verbintenis

In dit boek maakt de auteur de complexe wereld van causaliteit en tijd toegankelijk voor een groter publiek, zonder onverantwoorde formuleringen, zodat ook de natuurwetenschappelijke expert aan zijn trekken komt. Omdat voorbeelden uit de kosmologie, medische wetenschap, de biologie, politiek en management worden besproken is de tekst ook interessant voor mensen uit die disciplines.

Peter Ramaekers (1953) heeft scheikunde en natuurkunde gestudeerd, en heeft zich later bekwaamd in filosofie. Hij is zijn hele leven werkzaam geweest in een omgeving van toegepast onderzoek. In 1985 gepromoveerd op een onderwerp dat te maken heeft met de duurzaamheid van materialen. Tevens is Peter auteur van een zestal boeken binnen de thema’s filosofie, psychologie en kunst.

Het is hét euvel van de moderne maatschappij die vooral wordt gekenmerkt door oppervlakkigheid, en waar diepgang ontbreekt: symptomen worden verward met oorzaken. Symptomatische catastrofen kenmerken dan ook deze tijd. Voorbeelden te over: Klimaatverandering is het symptoom van iets anders – er zijn complexe oorzaken aan te wijzen. Maar we willen toch alleen maar het symptoom bestrijden, daar lijken we hardnekkig aan vast te hou-en. Kanker wordt als een ziekte gezien, maar dat is het niet. Het is een symptoom. De Covid-19 pandemie wordt door velen als een symptoom gezien van de exploitatie van de natuur door de mens. En als we dieren blijven eten en daarvoor intensieve veehouderij nodig denken te hebben, dan moeten we ook voor de gevolgen instaan. Twee derde van de infectueuze ziekteverwekkers zijn zoönose, dat wil zeggen overdraagbaar van dier op mens. Maar ja, die barbecue met vlees hoort toch bij onze cultuur?

Onze maatschappij als geheel is volgens psychiater Dirk de Wachter als borderline1 te karakteriseren. De lijn tussen patiënten en niet-patiënten is dan ook flinterdun. Er bestaan volgens Dirk geen ‘normale’ mensen, we zijn allemaal patiënten. En mensen die zich weten te profileren ten koste van anderen - en daarbij succes hebben - noemen we nota bene geslaagd!
Om ons heen geldt: oorzakelijke verbanden worden buitengesloten, zijn onbespreekbaar en vaak een taboeonderwerp, maar werpen hun schaduw vooruit door de catastrofen die zich voordoen, en die we vaak niet zien aankomen. De politiek speelt ‘blindemannetje’ tot op het hoogste niveau, in de hand gewerkt door vergaande incompetentie, onkunde en onmacht (gelukkig zijn er uitzonderingen). Daardoor wordt het wezenlijke – alles dat echt belangrijk is – buiten beeld gehouden.
Ook in de natuurwetenschap hebben veel beoefenaars moeite met het begrip causaliteit en de wijze waarop dit vaak wordt toegepast. Dat alles bespreken we in dit boek.