Boeren, burgers en buitenlui
spreekwoordelijk geportretteerd

‘Waar een Huizer heeft gelopen, groeit geen gras meer’, of ‘De beste Truienaar heeft nog een paard gestolen’. Het zijn enkele gezegden die de inwoners van een bepaalde plaats typeren en iets vertellen over hun gewoonten of hun levensomstandigheden. Een ander, wat vleiender voorbeeld is, ‘Uit gulden korenaren schiep God de Twentenaren’. Marinus van den Broek heeft meer dan 1200 van dergelijke uitdrukkingen verzameld en voorzien van historische achtergronden en verklaringen betreffende de oorsprong.
Boeren, burgers en buitenlui spreekwoordelijk geportretteerd is een boek voor de taalliefhebber en voor iedereen die belangstelling heeft voor de volkscultuur in Nederland en Vlaanderen.

"Ik studeerde Duitse Taal- en Letterkunde in Utrecht en Amsterdam. Na tien jaar als leraar Duits te hebben gewerkt, verhuisde ik naar de letterenfaculteit van de Vrije Universiteit, waar ik o.a. historische taalkunde en middeleeuwse literatuur doceerde. Sinds een jaar of dertig ben ik vooral bezig met spreekwoordenonderzoek, waarover ik in het Duits of Nederlands publiceer. In het Nederlands verschenen De spreekwoorden van Jacob Cats, het Alcoholisch Spreekwoordenboek en het Erotisch Spreekwoordenboek."

'Twaalf Huizers en een dooie hond, dan heb je dertien krengen'; 'Liever een West-Vlaams spraakgebrek dan een Antwerpse dikke nek' of 'Ik kom van Losser en ik weet van niks'. Het zijn enkele voorbeelden die laten zien dat rivaliteit tussen steden, dorpen of regio’s dikwijls de drijfveer vormt om de inwoners van een andere gemeente of provincie door middel van spreekwoorden en gezegden te typeren. Eigenschappen als onbetrouwbaarheid, zuinigheid, losbandigheid, domheid of betweterij worden zo vaak op een kleurrijke manier verwoord. Maar ook eigen roem en vermeende positieve eigenschappen worden op die manier tot uitdrukking gebracht. Zo vindt de tegenstelling tussen de hardwerkende inwoners van de Maasstad en de luchthartige Mokummers haar neerslag in het gezegde 'In Rotterdam wordt het geld verdiend en in Amsterdam wordt het uitgegeven' en bewijst de Antwerpenaar zijn superioriteit met de spreuk 'Uit gouden korenaren schiep God de Antwerpenaren en uit het restant alle anderen in het land'.
Net als bij spotnamen, zoals 'Poperingse keikoppen' of 'Soester knollen', berusten dergelijke kwalificaties in het algemeen op een kleingeestig chauvinisme, dat vroeger, toen men nog in de besloten gemeenschap van de eigen woonplaats leefde en weinig contact met de buitenwereld had, hoogtij vierde.
Niet alleen de tegenwoordig nog gangbare spreekwoorden en zegswijzen, maar ook uitdrukkingen die in het verleden in zwang waren, werden opgenomen. De teksten worden zo veel mogelijk in de originele dialectvorm weergegeven, waarna een vertaling in de standaardtaal volgt. Bovendien wordt in veel gevallen de oorsprong verklaard of de historische achtergrond belicht. Een boek voor de taalliefhebber en voor iedereen die belangstelling heeft voor de volkscultuur in Nederland en Vlaanderen.