De tweede verdieping
Bomansstudies 5

Diepgaand en toch leesbaar, meer op de achtergronden gericht dan op de waan van de dag, afwisselend maar altijd rijk aan inhoud. Dat zijn de meer dan vijfentwintig artikelen over het werk en de persoon van schrijver, voordrachtskunstenaar en televisiemaker Godfried Bomans (1913-1971) die u in dit boek aantreft. Ze werden geschreven door lezers van het Bomans Weekblad (2007-2011). Veel aandacht krijgen zijn sprookjes (van wereldniveau, zeggen deskundigen) en bibliofiele uitgaven van en over Bomans. Ook de commerciële kanten van zijn optreden als schrijver komen aan de orde. Over dat alles en nog veel meer leest u in dit boek, dat een vervolg is op We worden diep (2012). U zult merken hoe fris en sprankelend het werk van deze auteur nog is. En toch vieren we in 2013 al zijn 100e geboortedag!

"In 1950 zag ik in Breda het levenslicht. Na een onbezorgde schoolcarrière vertrok ik naar Utrecht om daar Nederlands en algemene literatuurwetenschap te gaan studeren. Daarna heb ik gewerkt als  leraar Nederlands en als zelfstandig tekstschrijver-taaladviseur. Ook was ik journalistiek werkzaam als eindredacteur bij het ABP in Heerlen en bij Hogeschool Larenstein in Velp. Vijf mooie jaren (2007 – 2011) was ik actief als redacteur van het Bomans Weekblad, een internetmagazine dat gewijd was aan het werk en de persoon van de nog altijd inspirerende auteur en weergaloze voordrachtskunstenaar Godfried Bomans (1913-1971). Een selectie uit de bijdragen van de lezers vindt u in dit boek. U zult merken hoe fris en sprankelend het werk van deze auteur nog is. En toch vieren we dit jaar al zijn 100^e geboortedag!"

Jac Aarts is in juli 2015 overleden.

De basis voor deze sprookjes vormden volksverhalen die al eeuwen bekend waren bij het gewone volk. Perrault paste deze teksten aan aan de wensen van een meer elitair publiek. Zo koos hij ervoor een heldere opvoedkundige moraal aan te brengen, een moraal die zijn lezerspubliek van gegoede Fransen zeker kon bekoren. In de volksverhalen over Roodkapje wordt bijvoorbeeld met geen woord gerept over het feit dat het meisje ongehoorzaam is aan haar moeder en tegen haar adviezen in van het pad afwijkt. Dit verhaalelement heeft Perrault doelbewust toegevoegd. Op deze wijze is zijn sprookje zeer geschikt voor opvoedkundige doeleinden.  Immers, het leert kinderen het belang van gehoorzaam zijn, van luisteren naar hun ouders. Ongehoorzaamheid wordt hard bestraft, kijk maar naar Roodkapje, zij betaalt ervoor met haar leven. Een vergelijkbare moraal is volgens Maria Tatar in al Perraults sprookjes terug te vinden: "Virtue is rewarded everywhere and vice is always punished." 
Net als de sprookjes van Perrault bevatten ook Bomans' sprookjes – een enkele uitzondering daargelaten – een moraal. In zijn geval betreft het meestal niet zozeer een opvoedkundige, maar veeleer een maatschappijkritische zedenles.  Zo laat hij zich kritisch uit over de katholieke moraal, schijnheiligheid, de stroperigheid van het ambtelijk apparaat, burgerlijkheid, materialisme en ontevredenheid. Regelmatig moeten (katholieke) hoogwaardigheidsbekleders, koningen en ontevreden burgers het ontgelden. Hij houdt hun een spiegel voor, maar dit doet hij op subtiele wijze. Hij verpakt zijn moraal in verhalen die in eenvoudige bewoordingen geschreven zijn. In sprookjes, die in zijn tijd toch vooral gezien werden als kinderverhalen: als fantasieverhalen die je niet serieus moet nemen en waar je niet te veel waarde aan moet hechten. Voor iemand die op subtiele wijze maatschappijkritiek wil uiten, zijn ze een perfect medium.