Het geloof nu...

Wat is geloven nu eigenlijk? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, wordt er geluisterd naar de Bijbel, filosofen, psychologen en neurofysiologen. Uiteraard komen alleen hoofdzaken vanuit deze denklijnen aan de orde. Echter, bij geen van deze bronnen wordt een antwoord gevonden. Geloven is immers een algemeen menselijk fenomeen. De inhoud van het geloof hangt samen met het wereld- en godsbeeld en is afhankelijk van het mensbeeld, evenals een visie op wat geloven is. In Het geloof nu... wordt het holistische mensbeeld zoals beschreven door Seybold nader uitgewerkt. Geloven blijkt dan wel te plaatsen, maar niet te doorzien en staat niet los van hersenfuncties.

"Tijdens mijn laatste jaren als zendingsarts in Afrika hield ik me bezig met het verband tussen cultuur en gezondheid. Onbeantwoord bleef daarbij de vraag waarom mensen een opvatting aannemen en toegedaan zijn. In deze studie probeer ik dit antwoord te vinden. In de literatuur vond ik het niet. Daarom ontwikkelde ik in het verlengde van de ideeën van Seybold een nieuw concept: de holistische benadering. Daarmee kunnen we geloven wel plaatsen, maar overigens niet doorgronden."

Het Hebreeuwse woord ‘leb’ betekent ‘hart’ of ‘centrum van activiteit van het zelf’ en ‘ruach’ wordt vaak vertaald als ‘persoon’, ‘adem’ of ‘geest’. Al deze woorden kunnen zowel gebruikt worden om te verwijzen naar dat deel van ons bestaan wat we ziel, geest of zelf noemen, als naar dat deel wat we lichaam of vlees noemen. De bovengenoemde verschillende uitdrukkingen representeren verschillende manieren van kijken naar het individu, maar geen verschillende ‘substanties’. Dat suggereert de notie van de eenheid van de persoon. Elk woord wijst op heelheid, geen onderscheid, en dat impliceert dat we geen lichamen zijn met daarin een geest, maar dat we een eenheid zijn, lichaam en geest zijn één, en niet scheidbaar, aldus Seybold. In het Nieuwe Testament worden ook de Griekse woorden voor hart, geest, lichaam en ziel telkens gebruikt om naar de gehele mens te verwijzen. Seybold haalt hier vele voorbeelden van aan. Kortom, de Bijbel tekent ons de mens als een eenheid, dus geen materieel lichaam met een immateriële geest. Seybold noemt dit een ‘holistisch’ mensbeeld, en wij volgen hem hierin na.
Het woord holisme wordt in een ander verband ook wel gebruikt om een wereldbeschouwing aan te duiden, waarbij aan zowel het organische als het anorganische een ondergeschikte rol wordt toebedeeld ten dienste van het geheel. De mens is in die visie meer, hoger, dan wat wij waarnemen; wij nemen niet de werkelijke mens waar, maar slechts een afgeleide daarvan. Dat wordt door Seybold en ook door ons in het verdere van dit betoog niet bedoeld, we nemen niet iets waar wat ‘afgeleid’ is van de werkelijke mens, maar we nemen waar wat voor ons als mensen waarneembaar is van de mens. Door Seybold wordt met holistisch bedoeld dat er een eenheid is van lichaam en wat we doorgaans geest noemen.