Dilarang Masoek (Verboden Toegang)

In oktober 1948 wordt Fred Terwes als dienstplichtig soldaat naar het voormalige Nederlands-Oost-Indië uitgezonden en hij belandt op een buitenpost op West-Java. Zijn broer Han Terwes, eveneens dienstplichtig, dient dan al twee jaar op Oost-Java. In maart 1949 ontvangt Fred Terwes het bericht, dat zijn broer gesneuveld is. Hij wordt dan voor de keus gesteld: terugkeren naar Holland of zijn tijd in Indië uitdienen. Hij kiest voor het eerste, maar niet zonder het graf van zijn broer bezocht te hebben. Het bezoek aan het graf is het keerpunt in zijn verblijf in Indië en tevens het begin van de lange weg terug naar huis.

"Geboren ­in 1928 in Beverwijk, heb ik daar na de lagere school ook de ulo en mulo doorlopen om vervolgens in het bedrijfsleven terecht te komen. Daar heb ik, met een onderbreking om mijn dienstplicht te vervullen, tot mijn pensioen gewerkt. Getrouwd en gezegend met twee zoons en een dochter, en woonachtig in Heemskerk. Sinds mijn diensttijd is Indië altijd aanwezig geweest, doch kwam na mijn pensionering ten volle naar voren. Daaruit is het boek ‘Dilarang Masoek’ geboren."

De chauffeur bracht de wagen voor de kerk tot stilstand. Fred klom van de wagen en liep in de richting van wat hij veronderstelde de pastorie te zijn, want daar brandde licht. Voordat hij de deur bereikt had, werd deze al door de aalmoezenier geopend. Hij had de wagen horen aankomen. Fred maakte zich bekend en zonder de aalmoezenier de kans te geven om iets te zeggen, voegde hij daar meteen de vraag aan toe: "Is mijn broer gesneuveld?" Als de aalmoezenier al overvallen was door die abrupte vraag, dan was dat niet aan hem te merken. Hij knikte langzaam van ja, begrijpend dat Fred wilde weten, waar hij aan toe was en antwoordde: "Ja...je broer is gisteren tijdens een aktie gesneuveld." Fred zweeg. Hoewel hij eigenlijk al op dat antwoord gerekend had, deed het hem pijn om dat als voldongen feit te moeten accepteren. De aalmoezenier condoleerde hem en vroeg hem daarna om binnen te komen. Nadere bijzonderheden over de omstandigheden, waaronder Han gesneuveld was en over de begrafenis, kon de aalmoezenier Fred niet geven. "Nee," zei hij toen Fred hem dat vroeg, "daarover is mij geen enkele mededeling verstrekt. Ik kan je daar niets over zeggen." "En mijn ouders, zouden die al op de hoogte zijn gebracht?" "Met zekerheid kan ik dat niet zeggen," antwoordde de aalmoezenier, "maar je mag gevoeglijk aannemen, dat zij al bericht ontvangen hebben." In gedachten zag Fred de pastoor van hun parochie aanbellen bij zijn ouderlijk huis en zag hij eerst de argwaan en daarna de ontzetting in de ogen van zijn moeder, toen het tot haar doordrong, wat diens onverwachte komst betekende. Hij kon zich een beeld vormen van de verslagenheid, die dat bericht teweeg zou brengen en van de reacties, die daarop zouden volgen.