Het boek "Van Barzdorf naar Božanov" is boeiend en helder geschreven. Ik wist wat er gebeurde nadat Duitsland de oorlog had verloren, maar nu zag ik het vanuit het perspectief van een grensplaats. Het is ironisch dat vele Joden, als zij nog in leven waren, in het laatste jaar van de oorlog in de bittere kou van kamp naar kamp werden gedreven en nu de Duitsers hetzelfde ondervonden in Oost Europa met de komst van het gevreesde Russische leger.
Samenvatting
Een gevelsteen uit 1802, gevonden tussen een bouwval en brandnetels, was de aanleiding om de bewogen historie van dit toeristisch aantrekkelijk dorp te beschrijven. De opbouwende spanning wordt begrijpelijk wanneer in 1945 een ontlading plaatsheeft. Na de Tweede Wereldoorlog kwam in de Duitse traditie van deze gemeenschap een radicale breuk. Het dorp werd volledig Tsjechisch. Lange tijd bleef een geheimzinnige stilte hangen rond de verdreven Sudetenduitsers. Pas na de grijze communistische periode kwam bij de jongeren, zonder de ‘verdrijvingsachtergrond’, belangstelling voor het Duitse cultuurerfgoed. De eeuwenlange traditie wordt geleidelijk hersteld. De prachtige natuur en het schitterende landschap trekken nu veel toeristen naar het mooie dorp Božanov. Dit boek wil een bijdrage leveren aan het culturele ontwikkelingsproces van de dorpsbewoners.
Over de auteur
"Ik ben geboren in Tilburg. Ik ben getrouwd en heb drie kinderen. Ik heb mijn hele leven in het onderwijs gewerkt. Na mijn pensionering bij de schoolbegeleidingsdienst van Leeuwarden ben ik culturele wetenschappen gaan studeren bij de Open Universiteit in Groningen. De emigratie van een van mijn kinderen naar Tsjechië wekte mijn interesse voor dit voor mij onbekende land. Na de vondst van een gevelsteen op het campingterrein ‘Božanov’ ben ik in de geschiedenis van het dorp gedoken. Het liet mij niet meer los. Ik kwam tot verrassende ontdekkingen."
Productinformatie
- ISBN
- 9789402217025 / 978-94-022-1702-5
- Uitgeverij
- Boekscout
- Verschijning
- 22-05-2015
- Taal
- Nederlands
- Genre
- Romans
- Uitvoering
- Paperback
- Pagina's
- 222
- Formaat
- A5
- Illustraties
- Ja
Inkijk
In Božanov was een verscheidenheid aan mensen komen wonen. De ‘re-emigranten’, de oud-ingezetenen die vroeger met de Sudeten hadden samengeleefd, hadden een andere cultuur en levenswijze dan de Tsjechische nieuwkomers die veelal uit centraal Bohemen of Moravië kwamen. Het dorp als leefgemeenschap moest echt helemaal opnieuw beginnen. Er was totaal geen samenhang. Met de uitzetting van de Duitsers was de hechte gemeenschap met taal, traditie en cultuur verdwenen. Rigoureus was verbroken met wat herinnerde aan die ‘vreselijke’ Duitsers. De nieuwe bewoners hadden geen historische of emotionele binding met het dorp. Ze voelden zich niet verantwoordelijk voor het culturele erfgoed. De felheid waarmee afscheid was genomen van de taal was te zien aan de vervanging van plaatsnaambordjes, van straatnamen en gevelopschriften. Het werd gevoeld alsof een oerslavisch gebied terugveroverd was.
Welwillende dorpelingen waren zeker niet trots op wat er gebeurd was. Wat voor gevoelens zouden de nieuwe bewoners hebben gehad toen zij in een huis van een ander kwamen wonen? Wat ging er door hen heen toen ze op het bed van vreemden gingen slapen? Wat dachten ze toen ze aan een keukentafel zaten te eten waarvan de bewoners verjaagd waren? Wat voelden ze om de servieskast van de Duitsers te gebruiken? Wat ging er door ze heen toen hun kind met het speelgoed speelde dat eerder van een kind was dat op transport was gesteld? In de koopakte van de nieuwe bewoners stond, dat ‘het hele hebben en houden’ van de Duitsers bij de koop van het huis inbegrepen was. Hiermee werden de nieuwe bewoners psychologisch en moreel ontlast. Toch voelde het waarschijnlijk bij de meeste nieuwkomers niet goed. Zullen vele mensen niet jarenlang geleefd hebben met het idee dat dit niet helemaal eerlijk was en tevens met een angstig, vreemd gevoel dat deze koop wel eens ongedaan zou kunnen worden gemaakt? Het is wel zeker, dat er bij vele eerlijke nieuwkomers een zekere schaamte lang is blijven hangen. Er werd tientallen jaren nooit over gepraat ofschoon bijna iedereen in Božanov in een huis van een Duitser woonde.
Welwillende dorpelingen waren zeker niet trots op wat er gebeurd was. Wat voor gevoelens zouden de nieuwe bewoners hebben gehad toen zij in een huis van een ander kwamen wonen? Wat ging er door hen heen toen ze op het bed van vreemden gingen slapen? Wat dachten ze toen ze aan een keukentafel zaten te eten waarvan de bewoners verjaagd waren? Wat voelden ze om de servieskast van de Duitsers te gebruiken? Wat ging er door ze heen toen hun kind met het speelgoed speelde dat eerder van een kind was dat op transport was gesteld? In de koopakte van de nieuwe bewoners stond, dat ‘het hele hebben en houden’ van de Duitsers bij de koop van het huis inbegrepen was. Hiermee werden de nieuwe bewoners psychologisch en moreel ontlast. Toch voelde het waarschijnlijk bij de meeste nieuwkomers niet goed. Zullen vele mensen niet jarenlang geleefd hebben met het idee dat dit niet helemaal eerlijk was en tevens met een angstig, vreemd gevoel dat deze koop wel eens ongedaan zou kunnen worden gemaakt? Het is wel zeker, dat er bij vele eerlijke nieuwkomers een zekere schaamte lang is blijven hangen. Er werd tientallen jaren nooit over gepraat ofschoon bijna iedereen in Božanov in een huis van een Duitser woonde.
Reviews (3)
Een boeiend boek over de voor mij onbekende geschiedenis van deze stad. Heel veel informatie op een levendige manier beschreven. Door het fotomateriaal en achtergrondinformatie wordt een aansprekend beeld gegeven.
Ik heb het boek direct gekocht na een week vakantie in Bozanov, waar ik verbleef op de camping van Leo Heerkens' zoon en schoondochter (het boek was daar uitverkocht, anders was ik het ter plekke al gaan lezen). Ik was direct geïntrigeerd door de plek en de omgeving. Ik heb het boek vrijwel achter elkaar uitgelezen. Wat een interessante en aangrijpende geschiedenis! Door Leo Heerkens boeiend verteld en in de grotere context van de geschiedenis geplaatst. Wat ik vooral mooi en ook ontroerend vond is de liefdevolle en respectvolle manier waarop de geschiedenis van deze plek is gereconstrueerd, waarmee de ook de mensen die na de Tweede Wereldoorlog zijn verdreven terug zijn gehaald uit de vergetelheid. Bovendien is mede door Heerkens bij de jonge generatie de belangstelling voor de plaatselijke geschiedenis vergroot en wordt in toenemende mate gezamenlijk gewerkt aan het aanvullen van de kennis over het verleden en het doorgeven daarvan. Mede daardoor is ook de verbondenheid binnen de huidige gemeenschap versterkt.