Omstreden gezegdes
Bijbelse tegenspraak

De Bijbel staat bekend als het meest verkochte en het minst gelezen boek. Dus een achterhaald geschrift? Geenszins. De Bijbel is nog steeds de moeite waard. Neem het woord van Paulus dat geldzucht de wortel van alle kwaad is. Of van Jezus van Nazareth dat tollenaars en hoeren voorrang hebben op Schriftgeleerden.

Vandaar aandacht voor hedendaagse, omstreden geldhandel. En voor de reden waarom twee Oudtestamentische hoeren, Tamar en Rachab, een ereplaats hebben gekregen in het afstammingsregister van Jezus van Nazareth, zoals staat in Mattheüs 1. Neem en lees! Zonder vooroordelen. Je ogen gaan open, boven een open Bijbel.

Gerrit Manenschijn, al jong gek op boeken, kreeg op twaalfjarige leeftijd een eigen bijbeltje. Wat was er veel te lezen! En dan die spannende verhalen over David en Goliath, over de verovering van Jericho, of over Elia, in conflict met de priesters van Baäl. Die voorkeur bepaalde ooit zijn studie theologie en nu de titel van zijn boek. Vanuit de thematiek: Wat hebben die oeroude verhalen ons, mensen van de 21ste eeuw, te zeggen?

Net als Bijbelschrijvers kan ik het alleen in beeldspraak zeggen, niet in transparante taal, een vlakke taal, die niets heeft van dichterlijke verbeelding. Geloof redt het niet zonder dichterlijke verbeelding. We hebben een onzichtbare, geweldloze God. Zijn aanwezigheid is niet vergelijkbaar met een hoogopgeschoten eikenboom, maar met een afgehouwen tronk met slechts een enkele loot. Zoals Jesaja het zegt in hoofdstuk 11,1: Uit de stronk van Isaï schiet een telg op, een scheut uit zijn wortels komt tot bloei.
In mijn jeugd in Twente heb ik dat intens beleefd. Temidden van hoogoprijzende bomen zag ik in herfst en winter op verschillende plekken een afgehakte tronk, bijna dood. Maar la­ter, in het voorjaar, zag ik dat die tronk jonge schoten had, voorbodes van nieuw leven. Te­genwoordig woon ik het groene hart van Zuid-Holland. In het voorjaar worden knotwilgen gesnoeid. Op fietstochtjes ben ik erop uit om te zien wat er na het knotten volgt. Kort na het snoeien lijkt een knoestige knotwilg op een ouwe tronk die ver over zijn houdbaarheidsdatum heen is. Maar enkele weken later verschijnen al de eerste loten, om in de voorzomer een lieflijke lommer van groene bladeren te worden.
Voor mij een beeld van Bijbelse hoop. Ook al lijkt de kerk haar beste tijd gehad te hebben, ook al daalt het ledental gestadig, toch zijn er nog mensen die de stem van de stilte verstaan, die niet in religieuze onverschilligheid hun knieën gebogen hebben voor de goden van deze tijd: eigenbelang, geldzucht, brood en spelen. Er zijn nog steeds mensen die deze goden niet dienen, zowel binnen als buiten de kerk. Zoals het ook was in de dagen van Elia, Jesaja en Jezus. Er waren toen, zowel binnen als buiten het volk van God, mensen die de God die zich verbergt, hebben gezocht en zijn stem hebben verstaan. Niet het aantal gelovigen beslist, maar wat het geloof voor die mensen betekent. Met die verwachting kunnen leven, daar is geloofs­moed voor nodig. En vooral hoop dat de stem der stilte mensen blijft vinden die zwijgen om te kunnen luisteren.