Fantomen in het vizier

De zoektocht naar zijn identiteit voert de hoofdpersoon Abhi langs een aantal maatschappelijke thema’s. Tegelijkertijd fulmineert hij tegen religieuze opvattingen. De bron van leugens die gelovigen in hun greep houden, is in zijn geval te vinden in India en Suriname. Leugens traceert Abhi ook in Nederland: politiek in theorie, maar ook in praktijk, wakkert racisme aan en het politieke bedrijf lijkt een vat vol onwaarheden en kuiperijen. Uitlatingen van populistische leiders resulteren nauwelijks in verzet, en worden als norm geaccepteerd. Abhi noemt dit politieke bestialiteit en rekent hiermee af. De monarchie is strijdig met democratische uitgangspunten, kost een vermogen, maar wordt gekoesterd. Ook dit past niet in Abhi’s identiteit. Tot slot wijdt hij een lang hoofdstuk aan Suriname, een land in politiek verval. Een optelsom van zijn kritische beschouwingen geeft een beeld van Abhi’s identiteit.

De auteur is een nazaat van de groep Brits-Indische contractarbeiders die rond het einde van de negentiende eeuw door Hollandse kolonisten werden ‘gekidnapt’ uit India en naar Suriname overgebracht. Zij moesten de plaats innemen van de vrijgekomen slaven. Geboren in Suriname, ontstonden grote twijfels toen hij elf werd. Niet over de zang, dans en muziek die zijn voorouders in hun bagage hadden, maar over de religie die de geest domineerde. Politieke bedrijfsvoering is sterk individueel: de politicus moet persoonlijk beter worden van zijn keuzes, is zijn constatering. Suriname glijdt af naar niet te herstellen verval, vindt hij. In Nederland is het niet veel beter: liegen is de norm. Steeds vraagt hij zich af: Wat ben ik, en moet ik ergens bij horen?

De zoektocht naar zijn identiteit heeft Abhi gevoerd langs een aantal voorvallen, gebeurtenissen, dagelijkse realiteiten en rariteiten. Tel de ergernissen bij elkaar op, want de tocht leek een immer durende klaagzang op te leveren, waar hij zich niet aan heeft gestoord. Liever een eeuwigdurende klaagzang dan sterven in matheid. Hij heeft geen blijde boodschap ontdekt, gedurende de tocht, er is geen reden tot vrolijkheid. Abhi kan zich niet anders voordoen dan hij is. 2016, begonnen met een Marokkaanse die twijfelde of Nederland een thuisland is, en die Nederland liever inruilt voor Marokko, leverde een boeiende en interessante insteek. Weinig verheffend is de reactie van enkele commentatoren: "Dan vertrek je toch gewoon!". Een reactie die niet inhoudelijk is, en zo de vuilverbrander in kan. Als Abhi vertrekt, is dat gebaseerd op zijn eigen afweging, niet op intolerante adviezen met een racistische inslag. De mening dat Nederland geen land is dat gelukkig maakt, zou moeten resulteren in de vraag wat er dan verkeerd loopt (dan is er geen vuilverbrander noodzakelijk). Dit doet je belanden bij de vraag of je kunt integreren als een gemeente verdichting van migranten tegengaat door ze alleen maar te verspreiden, zonder perspectieven aan te reiken. Als problemen meeverhuizen, worden geen stappen vooruit gezet. Heeft Nederland geen geluk te bieden, dan kun je vertrekken, maar de vraagstukken blijven als zikamuggen dreigend rondzoemen op zoek naar een gunstige plek om het lichaam te doorboren. Liegende, provocerende en polariserende politici, een conservatief land waar een bonussencultuur en een vreemdsoortige realiteit heerst, waar confessionele waarden en normen prevaleren die geen humaan gezicht tonen, met stilstand en irritatie tot gevolg, een monarchie die als een etterende bult de democratie in haar greep houdt en het politieke landschap vervuilt. Dit zijn de bedreigers van geluk. Ziedaar redenen genoeg om te blijven. Dwaasheid is uitgezaaid en heeft de hersens dodelijk overwoekerd, een zelfde omklemming die Albert Helman ook zag in koloniaal Suriname dat zijn plantages overliet aan parasiterende wortels. De bloedzuigende kolonisatoren zijn weg, maar er zijn verbeterde klonen voor terug in de plaats gekomen, die zijn er nog, en hebben nu een donkere Surinaamse huidskleur.
Het gevaar komt van die zijde, omdat wordt gestreefd naar één homogene cultuur, waarin de kleurrijkheid van de samenleving is verbannen.
Die zijde blijft repeteren: 'Het komt goed, Bouterse is zo slecht nog niet', en verdomme: dit werkt als een placebo. In veel opzichten lijken Suriname en Nederland op elkaar. Want in 2016 werd tot vervelends toe geroepen: "Rutte is zo slecht nog niet".
Politieke partijen in Nederland, op enkele integere politici na, die het land nu onveiliger maken en kritiek als aanval beschouwen. Een partijleider die het nationalisme (dat bedreigend is voor pluriformiteit in de samenleving) nieuw elan geeft door het zingen van het Wilhelmus (boordevol monarchie en boordevol religie, met een flinke saus Duits verleden) verplicht te willen stellen. Als Abhi deze situatie zou ontvluchten, zou hij als slachtoffer en verliezer de winnaars belonen. Zijn identiteit biedt hem alle munitie die nodig is schaamteloze fantomen te bestrijden.