Ontij
Vechten voor vrijheid in de Tweede Wereldoorlog

September 1944. Eindelijk is Antwerpen bevrijd! Rosa woont bij haar oom en tante en wil daar weg. De vrijheid tegemoet! Ze gaat werken bij het Britse leger als tolkvertaler en laat Antwerpen hals over kop achter zich. Werkend in Nederland en vijandelijk Duitsland leert ze haar collega’s goed kennen, soms een beetje te goed. De militaire discipline en de moraal van de tijd zorgen voor een knellend keurslijf. Die moraal wordt verder op de proef gesteld wanneer Rosa de wanhoop van Bergen-Belsen ziet. Tijdens het Bergen-Belsen tribunaal erkent ze dat het gevecht voor een vrij Europa geen garanties geeft voor haar persoonlijke vrijheid. Rosa besluit haar bakens te verzetten. Lukt het haar om de oorlog achter zich te laten?

Al van kleins af aan schrijft Tanja Broere (1981) verhaaltjes en is ze bezig met geschiedenis. Toch heeft het tot ver na haar studie geschiedenis geduurd voordat ze die twee zaken met elkaar ging combineren. Haar voorliefde voor historisch bronnenonderzoek en voor verhalen leidt ertoe dat ze nu schrijft over gewone mensen die gedwongen worden radicale keuzes te maken. De tijd waarin ze leven dwingt hen daartoe. Hoewel de personages die ze opvoert fictief zijn, zijn de situaties echt. Hierdoor ontstaat er een helder geschreven verhaal dat weleens echt gebeurd zou kunnen zijn.

Hij geeft hoog op over mijn talenknobbel en manier van werken. Hij neemt een slokje van zijn surrogaatthee en laat er grappend op volgen, ‘En ze zet lekkere thee, al blijft het natuurlijk minder lekker dan echte thee.’
‘Ja, Johan. Jij zei altijd dat ze dankbaar moest zijn. Dat ze het huishouden hier wel kon leren én naar school kon gaan. Eigenlijk vind jij het wel een prettig idee dat de vrouwen in je huis voor jou zorgen’, klinkt het smalend in de deuropening. In de rode jurk met in haar hand een jute zak vol steenkolen staat tante Aleid.
‘Jij wilde ‘m smeren hè?’, bijt ze mij toe. Ze buigt zich naar mij toe, ik ruik een dranklucht en deins terug, wetend waar ze toe in staat is met een glas teveel op. ‘Nou, meisje. Dan ga je toch. Je moet alleen niet denken dat je terug kunt komen als ze je allemaal gehad hebben en niet meer hoeven. En zeker niet als je in verwachting bent. Jij, lelijke eend met je poeha. Je denkt zeker dat je beter bent dan de rest hier. Stank voor dank noemen ze dat, godverdomme.’ Ze richt haar hand op alsof ze me wil slaan, maar kapitein Thornton grijpt net op tijd haar hand.
‘I don’t think so.’
Perplex wil ik weglopen, maar wordt tegengehouden door oom Johan. Zijn hand sluit zich om mijn pols als een ijzeren greep. ‘Weet jij waar mijn vrouw was?’
‘Nou, weet u oom Johan, het is zoals uw vrouw altijd zegt. Het zijn mijn zaken niet. Vraag het haar zelf maar.’ Ik wil me losrukken, maar oom Johan geeft niet mee. Hij drukt me tegen de muur aan. Pas als ik hem tegen zijn scheenbeen schop laat hij me los. Ik grijp mijn spullen in het voorbijgaan. Ben Thornton duwt tante Aleid van zich af en volgt me op de voet met mijn jas en uniformpet. De zware eikenhouten voordeur slaat achter ons dicht. Voorgoed.