Herfst in je hoofd
Een dagboek van een mantelzorger

Als haar dementerende moeder na een herseninfarct in het ziekenhuis belandt en niet meer terug naar huis kan, staat Jacqueline van der Spek voor moeilijke keuzes en beslissingen. Om haar emoties te verwerken begint ze een dagboek bij te houden. Indringend, onverbloemd, maar toch vol respect en liefde beschrijft ze haar ervaringen.

Jacqueline van der Spek (1961) is fysiotherapeut en medisch vertaler. Eerder publiceerde ze 'Schaduwen over smaragd', een aangrijpende biografie over de belevenissen van haar vader in het voormalig Nederlands-Indië voor, tijdens en na de Tweede wereldoorlog (2019).

“Dag mam, wat is er met je gebeurd?” vraag ik terwijl ik me over haar heen buig zodat ze mijn gezicht kan zien.
“Gevallen,” mompelt ze.
“Ach, mam, wat vreselijk. Wat zie je er uit! Heb je pijn?”
Ze knikt. “Ik heb overal pijn.”
De vrouwelijke eerstehulparts en de verpleegkundige stellen zich aan me voor en ondertussen pellen ze mijn moeder voorzichtig uit de deken. Onder de deken blijkt ze helemaal bloot te zijn. Mam kreunt als ze aan haar armen zitten en die blijken ook onder de schaafwonden te zitten. Voorzichtig palpeert de arts haar armen, ribben, bekken en benen, maar afgezien van de vele grote schaafwonden over haar hele lichaam lijkt ze niets gebroken te hebben. Dat is een geluk bij een ongeluk. De arts vraagt haar te bewegen met haar armen en benen. Links lijkt alles nog enigszins te werken, maar rechts kan ze haar arm maar een heel klein beetje optillen en haar been helemaal niet. Ondertussen sluit de verpleegkundige haar aan op een monitor om bloeddruk, hartslag en zuurstof te controleren, en neemt bloed af. Mam klaagt dat ze dorst heeft. Logisch als je een dag op de grond hebt gelegen zonder eten of drinken. Maar ze mag van de arts nog niets drinken tot alle onderzoeken zijn afgerond. Vocht krijgt ze ondertussen al toegediend via een infuus. Ik pak een washandje en een bekertje water, en maak haar gebarsten lippen wat nat.
“Lekker,” zegt ze.
De arts stelt mijn moeder wat vragen. Hoe heet u? Wat is uw geboortedatum? Waar woont u? In welk jaar leven we nu? Weet u waar u nu bent en hoe u hier gekomen bent? Mijn moeder geeft zonder een moment te aarzelen de juiste naam en geboortedatum op. Haar adres kan ze zich even niet voor de geest halen. Ze weet nog wel in welk jaar we leven en dat ze in het ziekenhuis is, maar niet hoe ze hier is gekomen.