Mijn leermeester R. Stolzenburg had een vooruitziende blik, ook in zijn keuze voor het thema 'Gehoorzaamheid' binnen zijn studie Geschiedenis. Erg interessant om dit boekje te (her)lezen in tijden van corona, waar het aankomt op gehoorzaamheid in het collectieve belang.
Samenvatting
Onder invloed van wat in de jaren 1933 - 1945 in Duitsland en Europa had plaatsgevonden heeft mij al lange tijd de vraag beziggehouden, waarom wij zo gehoorzaam zijn, dat dit tot gruwelijke uitwassen als concentratiekampen, gedwongen landbouwcollectivisaties, genociden en vernietigende oorlogen kan leiden. Ik raakte ervan overtuigd, dat gehoorzaamheid als een zelfstandig historisch verschijnsel kan worden opgevat, dat in de loop van de geschiedenis van inhoud verandert. In dit werk zal worden geprobeerd om dit duidelijk te maken en te beargumenteren. In dit boek wordt met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis gegaan. Het betreft hier ook, voor zover valt na te gaan, een eerste verkenning van gehoorzaamheid als historisch verschijnsel.
Over de auteur
De auteur Richard Stolzenburg (1933 - 2006), was gefascineerd door het verschijnsel gehoorzaamheid. Hij begreep dat gehoorzaamheid noodzakelijk was als maatschappelijk cement en een onmisbaar onderdeel vormde van sociale binding en culturele cohesie. Tegelijkertijd was hij zich scherp bewust van de schaduwzijden ervan: conformisme, lafheid en machtsmisbruik. Na een carrière als stedenbouwkundige en planoloog volgde Richard Stolzenburg de studie geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Zijn boek Gehoorzaamheid is daar het sluitstuk van".
Productinformatie
- ISBN
- 9789088346095 / 978-90-883-4609-5
- Uitgeverij
- Boekscout
- Verschijning
- 07-11-2008
- Taal
- Nederlands
- Genre
- Diversen
- Uitvoering
- Paperback
- Pagina's
- 156
- Formaat
- 12,5 x 20 cm
- Illustraties
- Nee
Inkijk
Het verschijnsel gehoorzaamheid heeft in de 20e eeuw een zeer grote rol gespeeld binnen de geschiedenis. Miljoenen mensen zijn omgebracht door regiems en regeringen, die dikwijls bij hun volgelingen en onderdanen een beroep deden op absolute gehoorzaamheid om de vermeende tegenstanders uit te schakelen. Wanneer de daders van deze acties voor de rechter werden gebracht, werd ter verdediging vaak een beroep gedaan op het feit, dat men had te gehoorzamen. Degenen die de opdracht gaven, werden door de daders verantwoordelijk geacht. Zij waren slechts uitvoerders. Onder sterke invloed van wat in de jaren 1933 tot en met 1945 in Duitsland en Europa had plaatsgevonden heeft mij al lange tijd de vraag beziggehouden, waarom wij zo gehoorzaam zijn, dat dit tot gruwelijke uitwassen als concentratiekampen, gedwongen landbouwcollectivisaties, genociden en vernietigende oorlogen kan leiden. Gehoorzaamheid is als verschijnsel iets van alle tijden, maar het krijgt een specifieke vorm en inhoud in een bepaalde cultuur. In historisch bepaalde situaties varieert de uiteindelijke rechtvaardiging van het gehoorzamen onder invloed van de in die context dominante politieke en culturele verschijnselen. Ik raakte ervan overtuigd, dat gehoorzaamheid als een zelfstandig historisch verschijnsel kan worden opgevat, dat in de loop van de geschiedenis van inhoud verandert. In dit werk zal worden geprobeerd om dit duidelijk te maken en te beargumenteren. Er is ook een paradox. Aan de ene kant is de mate van vrijheid voor de individuele burger sterk toegenomen, gebaseerd op een historisch ongekende materiële welvaart en aan de andere kant is de collectieve gehoorzaamheid binnen grote staatkundige eenheden sterker geworden. In dit boek wordt met zevenmijlslaarzen door de geschiedenis gegaan. Het betreft hier ook, voor zover valt na te gaan, een eerste verkenning van gehoorzaamheid als historisch verschijnsel.