Alles is toeval
Wetenschap is mensenwerk

Het gaat niet goed met de onderzoeksgroep Theoriestudies. Na de tragische dood van Kees komt de groep op een negatieve manier in de belangstelling te staan van pers, publiek en College van Bestuur. Maar de groep vecht terug, met alle beschikbare middelen. Met onderzoek en publiciteit, en met felle debatten met tegenstanders. Hun grote betrokkenheid leidt tot heftige onderlinge discussies, maar ook tot onderlinge steun, zeker als een van de leden slachtoffer wordt van een paniekaanval en in een gesloten instelling belandt. Zijn we nou mensen van vlees en bloed of enkel simulaties in een computer? Dat is een van de vragen die in de discussies naar voren komt. Het zijn serieuze vragen, die serieus besproken worden. Maar kunnen die de groep nog redden?

Na een leven ten dienste van de wetenschap waarin hij zich ontwikkelde van natuurkundig assistent, via software-ontwikkelaar tot filosoof, ging Pim Lemmens met pensioen, om zich daarna geheel aan de filosofie te wijden. Hij gaf les bij verschillende instituten, waaronder het ISVW in Leusden. En hij schreef een boekje waarin hij op luchtige wijze een aantal filosofische onderwerpen aan de orde stelde. Toen besloot hij zich op filosofische fictie te storten, met dit boek als resultaat. Het is geen leerboek, maar een leesboek, maar wel een waar je (iets) wijzer van wordt.

"Ik geloof niet in absolute waarheden. Ik geloof niet in tegenstellingen van opvattingen die elkaar uitsluiten. Waarheden bestaan niet in isolatie. Waarheden bestaan dankzij andere waarheden. Ik geloof dat er vele waarheden zijn en dat die elkaar aanvullen. Iets is waar omdat er vele andere dingen waar zijn. Als je iets voor waar aanneemt, doe je dat vanuit al die dingen die je voorheen voor waar hebt aangenomen. En als je iets voor onwaar aanneemt, doe je dat omdat het niet te verenigen is met iets wat jij voor waar aanneemt. Maar de verknoping van waarheden waar ik vanuit ga is zo ingewikkeld dat ik nooit kan uitsluiten dat er daarin ook waarheden zijn die onderling niet verenigbaar zijn. En natuurlijk komen een hoop van de dingen die ik voor waar aanneem overeen met wat anderen voor waar aannemen, anders zou ik alleen maar als een kluizenaar kunnen leven."
"Oeps, dat is een hele geloofsbelijdenis. Ik weet niet of ik die in één keer kan overzien. Maar ik denk dat ik wel een indruk heb. Wat ik me wel afvraag, is hoe je zo wetenschap kunt beoefenen."
"Waarom zou dat niet kunnen?", vroeg Floris verbaasd.
"Omdat de wetenschap geen inconsistenties toelaat. Als twee theorieën strijdig zijn, moet er één wijken."
"Is dat zo? Hoe komt het dan dat we zowel de zwaartekrachttheorie van Newton gebruiken als die van Einstein? Die zijn op geen enkele manier verenigbaar. Voor Newton is de zwaartekracht iets wat werkzaam is tussen twee massa’s in een onveranderlijke, starre ruimte. Voor Einstein is de zwaartekracht juist een gevolg van de kromming van de ruimte door die massa’s. Dat kan niet allebei waar zijn."
"Dat we Newton nog gebruiken, is puur pragmatisch. Het werkt in eenvoudige gevallen. Maar ik feite heeft Einstein bewezen dat Newton ongelijk heeft."
Met een glimlach zei Floris: "Jij gaat uit van een ideaalbeeld van wetenschap. Je bent er, denk ik, van overtuigd dat er ooit een ‘theorie van alles’ zal zijn, één samenhangende, consistente theorie, hoe complex ook, die alles zal verklaren wat er te verklaren valt."