De buurman van Socrates

Lodewijk van Leer werkt in Athene aan zijn boek over de Griekse Oudheid. Daar ontmoet hij Charalambos die als een ooggetuige allerlei verhalen over het antieke verleden en reïncarnatie vertelt. De Griek beweert dat hij in een vorig leven de buurman van Socrates was. Omdat Lodewijk twijfelt, leidt Charalambos hem zelfs naar de Hades waar hij met schimmen van overledenen spreekt. Lodewijks zoon, de onzekere Lucas, die ondertussen in Amsterdam in de problemen dreigt te komen, wordt op een zeer onverwachte manier weer met zijn vader geconfronteerd. Deze beseft dan dat boekenwijsheid niet zaligmakend is. Deze uitgave kwam mede tot stand dankzij een bijdrage van de Stichting Fonds voor de Letteren.

"Ik studeerde in Praag aan het Conservatorium. Sinds 1969 woon ik in Amsterdam en vanaf 1982 wijd ik me uitsluitend aan het schrijven. Ik werkte voor de VPRO-radio en schreef voor verschillende kranten en tijdschriften. Ook publiceerde ik de verhalenbundels Praagse dixieland (Querido 1982) en Adams uniform (Van Oorschot 1986), en zeven romans, waaronder Aroma (Van Oorschot 1988), Zegenrijke jaren (Van Oorschot 1997), Hollandse Rapsodie (De Arbeiderspers 2001) en Kafka’s Margarine (De Arbeiderspers 2005)."

‘Hier was de straat waar ik woonde’, onderbrak Charalambos Lodewijks fantasieën. Met een breed armgebaar wees hij naar de omgeving waar zijn vorige leven zich had afgespeeld. Maar van de antieke straat was niets meer te zien. Ze waren in een heel gewoon Atheens straatje terechtgekomen, met tamelijk moderne huizen. Charalambos wees naar een huis van twee verdiepingen. Op de begane grond bevond zich een textielwinkel. ‘Op deze plek heeft Socrates gewoond.’ Lodewijk staarde naar de etalage waar beddengoed, handdoeken en allerhande T-shirts lagen uitgestald. Met deze ambiance voor ogen was het moeilijk om zich een voorstelling van het dagelijks leven van Socrates te maken. ‘Kun je me nog iets over zijn karakter vertellen?’ ‘Oh, Socrates was heel bescheiden’, zei Charalambos. Ondanks dat hij niets liever deed dan met allerlei mensen discussies aan te gaan, vond hij het een vervelend idee dat zijn meningen werden opgehemeld en als een soort van openbaar bezit de ronde deden. Hij had zich bij Charalambos wel eens over zijn leerling Plato beklaagd, omdat die de door hem gevoerde discussies aan iedereen doorvertelde en daarbij Socrates’ zinnen fraaier weergaf dan hij ze had uitgesproken. Hij hoopte maar dat Plato die verhalen niet ging opschrijven, want hij had er een broertje dood aan als iemand de werkelijkheid mooier maakte dan hij was. Wat Plato over Socrates had geschreven kon inderdaad wel overdreven zijn, misschien zelfs verzonnen, dacht Lodewijk bij zichzelf. Op zich vond hij dat geen enkel probleem. Fictie die aan de actualiteit gekoppeld was had een grotere overlevingskans, dat bewees ook de huidige literatuur. Fictie kon je zelfs als een variant van de actualiteit beschouwen, als iets wat net zo goed de waarheid had kunnen zijn.