Herkansing
Is er leven na de jeugd?

De metgezellen van onze jeugd hebben altijd een bepaalde macht over onze geest die nauwelijks een latere vriend kan krijgen (Mary Shelley 1797-1851). Hoeveel invloed heeft de jeugd op iemands volwassen leven? Opgegroeid op het eenzame platteland in de jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw poogt Berend Schoonmaker zijn verleden te ontvluchten waartoe hij zelfs in Italië belandt, maar ook daar blijft zijn levensverhaal hem achtervolgen. Herkansing is een geschiedenis over eenzaamheid, tegenslag, relaties, nieuwe kansen, schijnsucces en fatalisme.

De Amersfoorter Ed Heijmans ontwikkelde zich als verhalenverteller tijdens zijn loopbaan als leerkracht. Na het schrijven van twee kinderboeken, die hij zelf van illustraties voorzag, verscheen zijn roman Ken je mij? over het leven en lijden van een afstandsmoeder. In de roman Herkansing probeert hij een antwoord te geven op de vraag hoeveel invloed de jeugd op iemands volwassen leven uitoefent. Naast het auteurschap vervaardigt Ed Heijmans als beeldend kunstenaar schilderijen.

Met een doffe metalen plof valt de zware deur achter Berend in het slot. Zonder om te kijken loopt hij enige passen vooruit en blijft dan schuin omhoogkijkend op het betegelde voetpad staan, zijn blik op de beloftevolle blauwe hemel gericht. Heel bewust inhaleert hij de koude lucht zo diep mogelijk. Als de stoom van een oude locomotief verlaten kleine wazige wolkjes zijn halfgeopende mond. Met een verlost gevoel beeldt hij zich in dat hij de alom aanwezige zuurstof kan ruiken, wat natuurlijk onzin is, maar het zegt iets over de vrijheid die nu bezit van hem neemt. Zijn enige bagage bestaat uit een rafelige donkergrijze rugtas met daarin een paar schamele eigendommen. Eigenlijk is dit alles wat hij nog bezit en wellicht zal hij voorlopig niet meer nodig hebben. Nogmaals diep inhalerend komt hij langzaam in beweging en volgt de richting die zijn voeten inslaan. Hoe het dorp van de penitentiaire inrichting eruitziet heeft hij zich nooit afgevraagd. Het weer is prachtig helder, de temperatuur aan de lage kant, rond het vriespunt. Maar de combinatie van windstilte en staalblauwe hemel voelt zachter dan hij zou vermoeden. Na een korte wandeling doemt het dorpspark op, dat er in dit jaargetijde enigszins troosteloos bij ligt. De kale natuur toont zich van een deprimerende grauwe kant en de afwezigheid van bonte bloemenkleuren versterkt dit nog eens extra. Gelukkig compenseert het gouden zonlicht deze sfeer gedeeltelijk, waardoor het park er toch nog kleurrijker bij ligt dan op minder zonnige dagen. Het fotografische licht zorgt voor een vertekend wereldbeeld. Strooi goudkleurig zonlicht over een onooglijke locatie en een beetje fotograaf componeert er een feeëriek plaatje mee, een kandidaat voor het winnen van De Zilveren Camera. Midden in het plantsoen bevindt zich een kleine onaanzienlijke kiosk met aan weerskanten twee donkerhouten bankjes. In dit frisse jaargetijde vindt geen enkele voorbijganger het een aantrekkelijk idee om op een van die bankjes plaats te nemen. Toch besluit Berend om dit te doen, zo kan hij de eerste vrije momenten na zijn detentieperiode ten volle op zich laten inwerken.