De Feniciërs
Een ondergewaardeerde beschaving

Door de schaars beschikbare documentatiebronnen en het vrijwel volledige verlies van de Fenicische literatuur, dat vermoedelijk op vergankelijke papyrusrollen werd neergeschreven, is de Fenicische beschaving lang tijd onderbelicht gebleven. De bijdragen van de Feniciërs en andere niet-Europese beschavingen aan de opbouw van onze huidige Westerse beschaving hebben te lang in de schaduw gestaan van de zo geroemde klassieke Griekse beschaving. Recent archeologisch onderzoek, sinds het einde van de vorige eeuw, leidde echter tot nieuwe inzichten, waaruit blijkt dat de klassieke Griekse beschaving in belangrijke mate kon teren en voortbouwen op eerdere verwezenlijkingen, die voornamelijk door de Feniciërs in en rond de Middellandse Zee werden geïntroduceerd en verspreid.

Na een succesvolle carrière in de chemische industrie reisde de auteur na zijn pensionering regelmatig naar de Canarische Eilanden. Via een plaatselijke gids vernam hij dat deze eilanden bij de ontdekking ervan door de Spanjaarden bevolkt waren door een vredelievende beschaving van voornamelijk herders, die in de vijftiende eeuw na Christus nog in het Stenen Tijdperk leefden en meer dan tweeduizend jaar geïsoleerd waren gebleven van de rest van de wereld (zie: De Guanchen, de oerbevolking van de Canarische Eilanden uitgegeven bij Boekscout). In dit nieuwe boek laat de auteur de lezer nader kennis maken met de Feniciërs, de oorspronkelijke ontdekkers van de Canarische Eilanden.

Al deze recente gegevens in acht nemende postuleerde de Amerikaanse historicus Sanford Holst in zijn boek Phoenicians: Lebanon’s Epic Heritage uit 2021 een totaal nieuwe theorie, waarin hij de Feniciërs verantwoordelijk stelt voor de enorme culturele sprong voorwaarts die vanaf ongeveer 2000 voor Christus op Kreta gebeurde. Hij stelt vast dat de Feniciërs bij uitstek vreedzame mensen waren, die ervaren waren in het bouwen van schepen, die grote gebouwen en muren bouwden met gehouwen hardsteen, enritage die reeds rond 2500 voor Christus de zeehandel in de Middellandse Zee domineerden. Hun handelshuizen fungeerden als hun administratieve centra en als de residentie van hun burgerleider, die de titel 'koning' droeg. Bij Byblos is een groot gebouw uit deze periode opgegraven, waarvan wordt aangenomen dat dit het vroegste Fenicische handelshuis en het eraan aangrenzende pakhuis is. Een van de gevestigde kenmerken van de Fenicische samenleving, die door de eeuwen heen vele malen geobserveerd werd, was hun gemeend streven om op te gaan in de cultuur van hun klanten en hun neiging om culturele elementen te delen met en over te nemen van degenen met wie ze handel dreven. Ze leenden daarbij vooral veel cultuurelementen van de Egyptenaren, hun belangrijkste klanten. Laat in het derde millennium voor Christus, rond 2200 voor Christus, vielen de woeste Amorieten Libanon binnen en ze veroorzaakten er grote onrust. Die overvallers plunderden tot tweemaal toe Byblos, de belangrijkste stad van de Feniciërs, en dwongen hen tot actie. Sanford Holst stelt zich de vraag, hoe de Feniciërs op deze invallen reageerden, en gezien hun vredelievendheid en hun neiging om bovenal conflicten te vermijden, lijkt het hem logisch dat de Feniciërs van naburige steden minder tumultueuze gebieden opzochten. In zijn zoektocht naar antwoorden werd Sanford Holst geholpen door enkele wetenschappelijke werken, die rond de huidige eeuwwisseling werden gepubliceerd.